Bài làm
Tại sao bà Malala lại có thể trở thành một nhà hoạt động nữ quyền trong khi nhân quyền của bà còn từng không được đảm bảo? Tại sao ông Obama lại có thể trở thành tổng thống da màu đầu tiên của nước Mỹ? Hay lí do gì khiến ông Adersen tiếp tục hành trình trở thành nhà văn khi tuổi thơ chịu nhiều đau khổ, bất hạnh? Phải chăng, bởi họ đã khẳng định bản than mình bằng khát vọng chinh phục? Có lẽ vì vậy mà nhiều người sau khi đọc tác phẩm “Sói trả thù” của tác giả Nguyễn Huy Thiệp lại luôn băn khoăn với câu hỏi “Con người nên định vị bản than bằng khát vọng chinh phục hay bằng tham vọng chiếm hữu?”
Khát vọng chinh phục hay tham vọng chiếm hữu nó đều tồn tại trong mỗi chúng ta nhưng trước hết ta cần phải hiểu chúng là gì. “Khát vọng chinh phục” là mong muốn từ trong sâu thẳm tâm hồn ta, là sự thúc đẩy dẫn ta gần tới đích đến của mình, trái lại “tham vọng chiến hữu” là điều con người khao khát đạt được nhưng theo một cách cực đoan, vượt quá giới hạn về đạo đức và bản tính lương thiện của bản thân, con người có thể làm mọi thứ để đoạt được và giữ làm của riêng một cách ích kỉ. Vậy “Định vị bản thân” là gì? Đó là việc khẳng định vị trí, khẳng định chỗ đứng của chính mình trong nhiều lĩnh vực khác nhau, như chính trị, văn học, xã hội, …Trên con đường tới thành công ta phản không ngừng định vị mình để khẳng định năng lực của bản thân bằng khát vọng.
Trên thực tế, ta hiểu khát vọng chinh phục là tiền đề để con người đặt mục tiêu cho bản thân từ đó tạo động lực để đạt được những mục tiêu ấy. Nó chính là chìa khóa mở cách cửa cơ hội của ta, là yếu tố then chốt để ta có thể “định vị được bản thân mình”. Đồng thời từ việc nuôi dưỡng những khát vọng, đặt mục tiêu cho bản thân sẽ tạo ta những nỗ lực không ngừng, sức mạnh, niềm tin vào khả năng, năng lực của mình. Từ đó, ta tự tin chinh phục được vị thế mà bản thân ta mong muốn và từ đây ta nhận được sự tôn trọng kính mến từ mọi người. “Khát vọng là ngọn đèn dẫn đường cho chúng ta trong cuộc sống” (Napaleon Hill) hay nói như “Khát vọng chinh phục là điểm khởi đầu cho mọi thành công” (Zig Ziglar).
Bước đệm đầu tiên để ta biêt mình có thể thành công trong lĩnh vực, cn đường mình đi chính là ta biết nuôi dưỡng “khát vọng chinh phục” của bản thân lớn dần và đủ mạnh mẽ để thức đẩy ta không ngừng cố gắng nỗ lực bằng tất cả những gì bản thân có, như Les Brown đã từng nhận định: “Khát vọng chinh phục giúp ta đánh thức tiềm năng tiềm ẩn bên trong”. Không chỉ giúp ích, tác động cho cá nhân mà nó còn tác động lớn tới xã hội, thử nhìn vào một xã hội mọi người đề có khát vọng , đều cố gắng nỗ lực sẽ trực tiếp thúc đẩy xã hội phát triển một cách mạnh mẽ và không ngững tang tốc, phát triển trên nhiều phương diện khác nhau, như tang nhận thức, dân trí, phát triển văn hóa ở mức tối đa, tốc độ phát triển kinh tế cũng tăng cao. Ta thấy rõ nhất ở tỷ phú, doanh nhân Phạm Nhật Vượng đã đi lên bằng khát vọng chinh phục thị trường ô tô với thương hiệu Việt vươn tầm tới quốc tế. Điều này góp phần lớn cho phát triển kinh tế ở đất nước và ông cũng định vị được bản thân và cả thương hiệu của mình.
Tổng thống Obama cũng chính là minh chứng lớn của thời đại, chính việc định vị bản thân bằng “khát vọng chinh phục” ông đã góp sức vào việc xóa bỏ nạn phân biệt chủng tộc ở Mỹ, xác lập điều chưa từng có tiền lệ “người tổng thống da màu đầu tiên”. Bởi vậy ta thấy chính nhờ “Khát vọng chinh phục”, con người có thể phá vỡ định kiến, xác lập điều chưa từng có tiền lệ, hay tạo ra, khám phá ra được những cái hay, cái mới như nhà khoa học vĩ đại Niu – tơn, đứa trẻ yếu ớt phải tự tạo ra trò chơi của riêng mình, bằng chính khát vọng và ý chí, ông khẳng định được chỗ đứng, vị thế của mình trong giới khoa học bằng những khám phá, phát minh của mình.
Sau là “tham vọng chiếm hữu” quả thực làm lu mờ đi ý chí, làm con người trở nên tham lam ích kỷ không có điểm dừng, những người để “tham vọng chiếm hữu” “buộc chặt” suy nghĩ và tư tưởng khiến ta mất đi phương hướng. Người xưa có câu “nhân tri sơ, tính bổn thiện”, quả thực vậy, con người luôn có nhân tính, đạo đức, thiện lương trong mình. Đó là thứ vốn có và luôn tồn tại, nhưng khi ta sử dụng “tham vọng chiếm hữu” để định vị bản thân thì khi ấy việc ta làm sẽ dần mất đạo đức, nhân tính, cuối cùng đó cũng chỉ là sự ích kỷ muốn chiếm đoạt của một người.
Nói rộng hơn ta thấy ở một quốc gia, họ có thể trở nên mất nhân tính khi mang theo “tham vọng chiếm hữu’ ấy. Kể tới như Trung Quốc “đất nước tỉ dân” muốn bành trướng lãnh thổ, khẳng định chặt chẽ vị thế đất nước bằng việc khẳng định chủ quyền biển đảo, đất liện một cách vô lí đối với các nước nhỏ lân cân và yếu thế. Ta thấy rõ khi để tham vọng xâm chiếm ý chí của một cá nhân hay một tập thể có thể bất chấp đúng sai để chiếm đoạt, cưỡng ép chiếm hữu chúng. Từ đây, “tham vọng chiếm hữu” chính là con sâu mà con người cần phải loại bỏ trước khi quá muộn.
Trái lại nếu biết tận dụng và kiếm chế tham vọng chúng ta có thể tốt hơn nhưng đó là khi bản thân có tham vọng tích cực, muốn bản thân tốt hơn chứ không phải tham vọng chiếm hữu một cách cực đoan, ích kỉ, chiếm hữu cho cái tôi tham lam không biết điểm dừng. Dễ thấy như ngay trong văn bản “Sói trả thù”, chính long tham chiếm hữu đã khiến một tấn bi kịch đổ về ông Nhân, chính “tham vọng chiếm hữu” đã giết chết con ông.
“Mình là ai giữa cuộc đời này? Mình làm được gì cho xã hội này?” Đó là những câu hỏi cho vô cùng quen thuộc xuất hiện trong tâm trí mỗi chúng ta. Định vị bản thân là điều cần thiết của mỗi chúng ta, định vị là cách để bản thân hiểu rõ mình, hiểu rõ được những mong muốn, ước vọng và đích đến của bản thân. Xong định vị bản thân là khi bạn nắm rõ được ưu nhược điểm của mình, khi bạn định vị đúng tức là bạn biết được năng lực của mình ra sao, khả năng bản thân tới đâu. Từ đó phát huy những điểm mạnh và hạn chế những yếu điểm. Giúp bạn xác định được chỗ đứng của mình trong xã hội.
Định vị bản thân không chỉ cần duy nhất khát vọng chinh phục mà còn phụ thược vào rất nhiều yếu tố khác kể cả là ngoại cảnh, đồng thời để định vị còn liên quan tới các yếu tố như may mắn, nỗ lực, cố gắng, kiên trì. Trong việc định vị bản thân, có vô vàn phương diện như văn học, xã hội, chính trị hay cả long người. Khi đã cố gắng để đặt chỗ đứng cho mình ta cần kiên định với mọi quyết định, kiên định với con đường mình chọn để khẳng định vị trí của mình.
Song, ta lên án mạnh mẽ những người lạc bước, dung tham vọng chiếm hữu đoạt được những thứ mình muốn, có thể nói tới như vị án trấn động gần đây, vụ án của tập đoạn Vạn Thịnh Phát, ngân hàng SCB do bà Trương Mỹ Lan cầm đầu, chiếm đoạt hang ngàn tỷ đồng của nhà nước. Hay ta cũng phê phán những người có khát vọng nhưng không kiện định, không cố gắng, chỉ dậm chân tại chỗ. Thực sự cần chấn chỉnh lại về tư duy, ý chí của con người, phải nỗ lực cố gắng sao cho xứng đáng với khát vọng của bản thân.
Từ câu hỏi nhỏ “Con người nên định vị bản thân bằng khát vọng chinh phục hay bằng tham vọng chiếm hữu” ta cần nhận thức đúng đắn, không đánh ddoongd hay đánh tráo khái niệm của “khát vọng” và “tham vọng” phải nhân thức được “Hãy khát vọng đừng tham vọng” hiểu rõ hành động, hành vi của bản thân trong định vị bản thân. Sau, cần cố gắng, có ý chí vươn lên, sống có ý nghĩa, biết đấu tranh với tham vọng của bản thân.
“Tồn tại hay không tồn tại” U. Sếch – xpia đã từng đặt ra lời trăn trở ấy. Và tôi tin rằng khi bản thân để lại dấu ấn bằng khát vọng chinh phục đó sẽ là minh chứng cho việc ta đã từng sống.
Quỳnh Chi Trịnh
Những cuốn sách ôn thi HSG Văn hay:
